1/3 dân số thế giới có thể sẽ sống trong vùng “gần như không sống nổi” sau 50 năm nữa

Một nghiên cứu vừa được công bố hôm nay (5.5): nếu phát thải khí nhà kính không giảm, trong vòng 50 năm tới sẽ có khoảng một phần ba con người trên thế giới sẽ phải sống ở những vùng có nhiệt độ tương đương những khu vực nóng nhất của sa mạc Sahara.

Điều này có nghĩa khoảng 3,5 tỷ người sẽ sống bên ngoài “vùng thuận lợi” về khí hậu mà con người đã phát triển trong 6.000 năm qua.

Những khu vực/các nước bị ảnh hưởng bao gồm cả Việt Nam, dữ liệu nghiên cứu cho thấy.

Nghiên cứu trên được thực hiện bởi các nhà khoa học từ Trung Quốc, Hoa Kỳ và châu Âu, vừa được công bố trong tuần này trên tạp chí Proceedings of the National Academy of Sciences.

Dân số chủ yếu tập trung ở các dải khí hậu hẹp, với một số lượng lớn sống ở những nơi có nhiệt độ trung bình hàng năm khoảng 11-15° C (52-59° F) và một số lượng nhỏ hơn sống ở những nơi có nhiệt độ trung bình khoảng 20- 25° C (68-77° F). Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng: con người, bất chấp mọi đổi mới và di cư, hầu hết đã sống trong những điều kiện khí hậu này trong vài nghìn năm.

Vùng thuận lợi về khí hậu không đổi đáng kinh ngạc này có thể cho thấy những hạn chế cơ bản về những gì con người cần để tồn tại và phát triển.

Nhiệt độ được dự báo sẽ tăng nhanh bởi phát thải khí nhà kính do con người gây ra. Theo kịch bản với phát thải nhà kính tiếp tục tăng, nhiệt độ sẽ tăng 7,5° C vào năm 2070. Con số này cao hơn mức tăng nhiệt độ trung bình toàn cầu dự kiến là hơn 3° C. Nguyên nhân vì đất liền sẽ nóng nhanh hơn nhiều so với đại dương, và vì sự gia tăng dân số thiên về những nơi vốn đã nóng từ trước.

Mở VN Ngày Nay, xem nhiều ảnh hơn >

Mở VN Ngày Nay, xem nhiều ảnh hơn >

Mở rộng các vùng cực nóng trong kịch bản khí hậu thông thường. Trong điều kiện khí hậu hiện nay, nhiệt độ trung bình hàng năm > 290 C chỉ giới hạn ở các khu vực tối nhỏ ở Sahara. Năm 2070, các điều kiện như vậy được dự kiến sẽ xảy ra trên toàn khu vực bóng mờ theo kịch bản RCP 8.5. Nếu không diễn ra hoạt động di cư, khu vực đó sẽ là nhà của 3,5 tỷ người vào năm 2070 theo kịch bản phát triển nhân khẩu học SSP3. Màu nền đại diện cho nhiệt độ trung bình hàng năm hiện tại.

Sự gia tăng nhiệt độ nhanh chóng này, kết hợp với sự thay đổi dân số toàn cầu dự kiến, sẽ khiến khoảng 30% dân số dự kiến của thế giới phải sống ở những nơi có nhiệt độ trung bình trên 29° C trong vòng 50 năm tới. Những điều kiện khí hậu này hiện nay chỉ diễn ra ở 0,8% diện tích đất toàn cầu, chủ yếu ở những vùng nóng nhất của sa mạc Sahara. Nhưng đến năm 2070, điều kiện khí hậu đó có thể lan rộng tới 19% diện tích đất trên hành tinh.

“Điều này sẽ đưa 3,5 tỷ người vào những điều kiện gần như không thể sống nổi,” Jens-Christian Svenning từ Đại học Aarhus, đồng tác giả của nghiên cứu, cho biết.

Theo các nhà khoa học, sự thay đổi nhiệt độ sẽ không diễn ra nhanh, nhưng các khu vực rộng lớn của hành tinh sẽ nóng đến mức gần như không thể sống nổi, và nhiệt độ tại các khu vực này sẽ không giảm trở lại. Điều này không chỉ gây ra những tác động trực tiếp mang tính tàn phá, mà còn khiến xã hội ít có khả năng đối phó với các cuộc khủng hoảng trong tương lai, chẳng hạn như những đại dịch mới.

Vì vậy, điều duy nhất có thể ngăn chặn là cắt giảm nhanh chóng lượng khí thải carbon. Tính toán cho thấy, việc giảm nhanh lượng khí thải nhà kính có thể giúp giảm một nửa số người phải sống trong những điều kiện nhiệt độ nóng như dự báo.

Các tác giả cũng lưu ý: một phần trong số 3,5 tỷ người tiếp xúc với nhiệt độ cực cao có thể sẽ tìm cách di cư, nhưng nhiều yếu tố khác ngoài khí hậu sẽ ảnh hưởng đến quyết định di cư, và một phần áp lực di cư có thể được giải quyết thông qua thích ứng khí hậu.

"Nghiên cứu này nhấn mạnh cách tiếp cận toàn diện để giải quyết biến đổi khí hậu bao gồm thích ứng với các tác động của nó, giải quyết các vấn đề xã hội, xây dựng năng lực quản trị, và trao quyền phát triển, cũng như con đường pháp lý độ lượng cho những người có nhà ở bị ảnh hưởng là rất quan trọng. Điều này để đảm bảo một thế giới, trong đó tất cả con người có thể sống với phẩm cách của họ,”- giáo sư Marten Scheffer của Đại học Wageningen nói.

Sau kết quả nghiên cứu, nhóm nghiên cứu tiếp tục dành thêm một năm để kiểm tra tất cả các giả định và tính toán. Nhóm nghiên cứu cũng đã công bố tất cả dữ liệu và mã máy tính để đảm bảo tính minh bạch, và tạo điều kiện thuận lợi cho công việc tiếp theo của những người khác.

Nhóm nghiên cứu quốc tế, bao gồm các nhà khảo cổ học, nhà sinh thái học và nhà khoa học khí hậu kết luận: những phát hiện này, được công bố khi hàng tỷ người đang bị phong toả trong cuộc khủng hoảng virus corona, là một cảnh báo rõ ràng rằng việc tiếp tục phát thải carbon sẽ ngày càng khiến thế giới có nguy cơ đối mặt với các cuộc khủng hoảng chưa có tiền lệ.

Lê Quỳnh

TheoNguoidothi