MAKE IN VIỆT NAM

 

Xe chạy bằng điện của Vinfast.

MAKE IN VIỆT NAM

Không biết là vô tình hay hữu ý mà hai nước gần nhau lại có slogan na ná như nhau. Trung quốc có câu, “Made in China 2025”, Việt Nam ta có câu “Make in Việt Nam”. Một bên dùng động từ ở thể bị động (được làm tại…) có xác định thời gian, một bên thì dùng động từ không xác định.

Tôi hiểu nôm na thế này, đến năm 2025 thì cả thế giới sẽ phải dùng toàn hàng do Trung quốc sản xuất. Còn Việt Nam thì chỉ nói rằng, Việt Nam hãy trở thành một nước sản xuất ra những sản phẩm hoàn chỉnh, chứ không phải chỉ làm vai trò tham gia vào chuỗi cung ứng cho thế giới như hiện nay.

Nếu tôi hiểu đúng, thì trông hai slogan na ná nhau nhưng lại khác nhau nhiều lắm.

Tôi hỏi các bạn, trong mỗi nhà chúng ta có bao nhiêu thứ được gắn mác “made in China’? Nhiều lắm, chí ít thì cũng có một thứ. Vậy là người Trung Hoa đã thỏa nguyện rồi chứ gì? Về khoản đồ dùng của Trung quốc thì không phải bây giờ mới có sẵn.

Vào thời kỳ khi tinh hữu nghị còn thắm thiết, Trung quốc đã viện trợ cho ta nào nhà máy điện, nào nhà máy gang thép, nào nhà máy hóa chất, nhà máy giấy, ở Hà Nội có cả một khu gồm những nhà máy công nghiệp nhẹ, mà ta quen gọi là khu “cao xà lá” (cao su, xà phòng, thuốc lá).

Nhưng tại sao các nước luôn đề phòng Trung quốc trong chuyện ‘ăn cắp công nghệ’ như chúng ta thường thấy thông tin trên báo chí? Điều đó là có. Có thể Trung quốc muốn bỏ qua giai đoạn nghiên cứu khoa học, lấy các ứng dụng mà các nước đã thành công rồi cải tiến đi để trở thành “Made in China”.

Đã có tài liệu của nước ngoài nói rằng, với dân số 1,4 tỷ người, song chỉ có một nhà khoa học được giải thưởng Nobel về y sinh vào năm 2015. Trong khi đó, tại thung Silicon của Mỹ thì người Ấn độ và người Trung quốc chiếm đa số. Các cơ sở nghiên cứu khoa học của Mỹ cũng có rất đông người Trung quốc làm việc. Vì thế đã có lần ông cựu Tổng thống Mỹ bảo rằng, phần lớn những du học sinh và người Trung quốc làm việc tại Mỹ là gián điệp.

Những vũ khí tối tân mà Trung quốc có phần lớn từ cái gốc nước ngoài rồi cải tiến chúng lên trở thành “made in China”. Cái đích “Made in China 2025” tôi tin chắc họ sẽ đạt được. Mới cách đây mấy ngày, Trung quốc đã phóng con tàu “Thần Châu 12”, đưa 3 người bay vào vũ trụ.

Tóm lại, Trung quốc đi lên bằng con đường “ăn cắp bí mật công nghệ” (theo như người Mỹ nói) rồi cải tiến nó, đến một lúc nào đó thì sẽ trở thành sản phẩm “Made in China” hoàn toàn.

Đường đi của nước Nhật thì khác. Người Nhật không tổ chức nghiên cứu khoa học cơ bản, chẳng có định luật cơ bản nào có tác giả mang tên người Nhật, song họ phát triển nhanh không phải bằng con đường “ăn cắp công nghệ” mà là mua bằng sáng chế. Sau khi bại trận trong chiến tranh thế giới II, nước Nhật trở nên kiệt quệ, song với tinh thần võ sĩ đạo, họ đã lập nên nhiều kỳ tích, những sản phẩm mang nhãn hiệu “Made in Japan” được ưa chuộng khắp nơi.

Còn Việt Nam ta thì sao? Thực ra một nước khởi sự từ một con số không (0) thì có nhiều nhu cầu đặt ra lắm. Từ ngày thống nhất đất nước đến nay đã gần 50 năm rồi, nếu trừ đi 20 năm bị bao vây cấm vận thì cũng đã 30 năm. Chúng ta đã có những gì? Chưa có gì đáng kể, đúng không?

Thực tình, chúng ta mới bắt đầu nổi lên trong giai đoạn từ 1996 đến nay. Tức là chúng ta đã bắt đầu có một cái gì đó có một phần trí tuệ Việt Nam trong mỗi sản phẩm đó, chứ không phải chúng ta “không làm nổi con ốc cái đanh vit” như bọn xấu miệng nó nói. Song đó có thật sự của Việt Nam?

Chúng ta có đóng tàu chiến, nhưng đó là thiết kế của Hà Lan, chúng ta có làm ra súng đạn tên lửa, bắn xa bắn gần, chúng ta cũng làm ra radar canh giữ trời biển, nhưng đó không phải là của chúng ta, phần cốt lõi chúng đều đến từ các nước khác.

Các bạn đừng hiểu lầm, thí dụ sản phẩm nào đó mang nhãn hiệu “Made in Vietnam” không có nghĩa là chúng ta phải làm từ A đến Z. Nhưng từ ý tưởng, rồi đi đến thiết kế, thử nghiệm nhất định phải là trí tuệ Việt Nam, tức là phần cốt lõi, còn khi đi vào sản xuất ta có thể đặt hàng tại nước này nước nọ làm các chi tiết khác nhau (để tránh bị lộ bí mật công nghệ). Trong thời đại toàn cầu hóa, chẳng ai làm ăn một mình được đâu. Nước Mỹ có máy bay F35 rất hiện đại cũng phải do năm sáu nước cùng làm, chứ nước Mỹ đâu có làm một mình được.

Cái xe hơi của Vinfast có lẽ là sản phẩm mang trí tuệ Việt Nam đầu tiên, hy vọng sẽ có nhiều cái “Vinfast” nữa để thực hiện giấc mơ “Make in Việt Nam”. Nước mình còn nghèo, nhu cầu phát triển thật lớn, cơ hội còn rất nhiều cho những ai có tâm huyết với đất nước./.

Hình trong bài: Xe chạy bằng điện của Vinfast.

Ngày 30/6/2021

Ph. T. Khoa