Khám phá thành phố cổ đại 18 tầng dưới lòng đất

  Derinkuyu là thành phố ngầm được khai quật ở độ sâu lớn nhất thế giới. Nó bao gồm nhiều ngôi nhà đá dưới lòng đất được nối với nhau bằng hệ thống đường hầm bí mật, giúp người dân trú ẩn khi xảy ra chiến tranh hoặc tránh thảm họa thiên nhiên.

Mở VN Ngày Nay, xem nhiều ảnh hơn >

Thành phố cổ đại dưới lòng đất.

Thành phố Derinkuyu nằm ở Cappadocia, khu vực trung tâm của Tiểu Á, Thổ Nhĩ Kỳ. Vùng đất Cappadocia nổi tiếng thế giới với loạt thung lũng nấm, du lịch bằng khinh khí cầu và đặc biệt là các thành phố ngầm bí ẩn trong lòng đất. Ngoài ra, vùng đất còn là một kỳ quan tuyệt đẹp với những hang động bị xói mòn và vô số ống khói cổ đại làm bằng đá núi lửa, được gọi là “ống khói nàng tiên”.

Thế nhưng đặc biệt hơn cả vẫn là hệ thống nhà được liên kết với nhau như một thành phố, được khắc thẳng vào lòng đất một cách quy mô và những đường hầm bí mật mà nhiều người sử dụng làm nơi trú ẩn qua nhiều thế kỷ.

Trong số các thành phố ngầm bí ẩn trong lòng đất, ấn tượng nhất trong số các thành phố ngầm đó là Derinkuyu Thổ Nhĩ Kỳ. Có tuổi đời lên tới 2000 năm, Derinkuyu nằm ở độ sâu gần 80 mét với sức chứa lên đến 20.000 người, thành phố đa tầng này chứa đủ mọi thứ mà cư dân cần để tồn tại qua một thời kỳ lịch sử phải chống chọi với các cuộc xâm lăng.

Nguồn gốc mơ hồ

Vài triệu năm trước, hàng loạt vụ phun trào núi lửa đã khiến Cappadocia bị bao phủ bởi một lớp tro bụi dày đặc. Theo thời gian, tro bụi núi lửa lắng đọng và nén chặt lại, tạo thành một loại đá mềm, dễ dàng chạm khắc nhưng tương đối bền vững. Cư dân địa phương nhận ra rằng, họ có thể đục đẽo đá ngay trên sườn đồi và dưới lòng đất để làm nhà ở. Do đó, những tổ hợp nhà xây trên đá đã ra đời và Derinkuyu là “thành phố” nhà cắt đá nằm sâu nhất được phát hiện cho đến nay.

Thông tin về thời gian và người đã khởi xướng xây dựng Derinkuyu hết sức mơ hồ, không thể xác định chính xác với các tài liệu hiện có. Các chuyên gia khác đưa ra giả thuyết rằng người Phrygian xây dựng thành phố ngầm, có thể từ năm 1200 TCN và 800 TCN. Sau đó, người Ba Tư, người Macedonia (Alexander Đại đế), người Hy Lạp, người Armenia, Syria và nhiều nhóm khác có mặt tại Cappadocia.

Mở VN Ngày Nay, xem nhiều ảnh hơn >

Thành phố Derinkuyu nằm ở Cappadocia.

Trường hợp đề cập đến sớm nhất bằng văn bản về các thành phố ngầm trong vương quốc Cappadocia đến từ một nhà sử học Hy Lạp tên là Xenophon vào năm 370 TCN. Theo đó, Xenophon dành thời gian đi khắp vùng. Trong một tác phẩm có tên Anabasis, ông viết: “Những ngôi nhà ở đây nằm dưới lòng đất, với một cái miệng giống như cái giếng, nhưng rộng rãi bên dưới; có những lối vào dành riêng cho những con thú nặng, còn người dân sống đi xuống bằng thang. Trong nhà là dê, cừu, gia súc, gia cầm, và con non của chúng; tất cả các loài động vật được nuôi và khai thác làm thực phẩm ngay trong nhà”.

Lịch sử của thành phố ngầm Derinkuyu và khu vực Tiểu Á gắn liền với những cuộc chiến tranh xâm lược và sự bất ổn. Các đế quốc lớn luôn có tham vọng kiểm soát Tiểu Á trong nhiều thiên niên kỷ, do vị trí của nó là một trung tâm thương mại lớn giữa châu Á và châu Âu.

Các cư dân đầu tiên của vùng Cappadocia bao gồm người Hattians (năm 2.500 TCN) và sau này là người Hittite đã biến nơi đây thành một trung tâm buôn bán sầm uất thông qua sự hợp tác với các quốc gia láng giềng như Assyria. Nhưng đến năm 17 sau Công Nguyên, đế quốc La Mã chinh phục vùng đất Cappadocia và biến nó thành một tỉnh của La Mã dưới sự cai trị của Hoàng đế Tiberius.

Mở VN Ngày Nay, xem nhiều ảnh hơn >

Khi Cơ đốc giáo mới ra đời, những người theo đạo Cơ đốc tại Cappadocia đã sử dụng thành phố ngầm để làm nơi trú ẩn an toàn trước nhiều cuộc bức hại của người La Mã. Sau thế kỷ thứ 7, các nhóm tín đồ Hồi giáo và người Ba Tư buộc người theo đạo Cơ đốc phải lẩn trốn thêm một lần nữa. Trong khoảng thời gian này, những người Hy Lạp theo đạo Cơ đốc không ngừng mở rộng diện tích thành phố ngầm Derinkuyu. Họ tiếp tục ẩn náu tại Derinkuyu cho đến đầu những năm 1900, khi người Thổ Nhĩ Kỳ thảm sát hàng trăm nghìn người Hy Lạp và buộc tất cả những người còn sống phải rời đi nơi khác.

Thiết kế độc đáo

Derinkuyu chìm vào quên lãng nhiều năm cho tới năm 1963, một người dân trong quá trình sửa nhà đã vô tình phát hiện ra thành phố cổ này. Nhóm công nhân phụ trách đục một bờ tường đã bất ngờ khi nhận ra có một lối ngầm di chuyển cực dài và sau đó đã có nhiều cuộc thăm dò diễn ra, xác nhận lối vào này dẫn đến 1 công trình khổng lồ nằm sâu trong lòng đất – Derinkuyu. Khi khám phá lối đi, các công nhân nhận ra rằng nó dẫn xa hơn vào một mê cung sâu. Đó là một phát hiện đáng kinh ngạc.

Trong 18 tầng của thành phố (chỉ 8 tầng có thể tiếp cận), các nhà nghiên cứu tìm thấy bếp, phòng ngủ, phòng tắm, phòng chứa thực phẩm, máy ép dầu và rượu, giếng, khu vực cất giữ vũ khí, nhà thờ, trường học, lăng mộ và chuồng gia súc.

Mở VN Ngày Nay, xem nhiều ảnh hơn >

Có các phòng có kích thước khác nhau cho các nhu cầu khác nhau. Các không gian nhỏ trở thành những ngôi mộ được cắt đá, trong khi những không gian rộng lớn cung cấp những “hội trường” lý tưởng cho các cuộc họp cộng đồng và trường học. Rõ ràng là người Anatoly cổ đại đã lên kế hoạch hoàn hảo cho một cuộc sống tự túc dưới lòng đất, phòng trường hợp bất trắc. Hệ thống trục thông gió được thiết kế với mật độ lớn giúp đưa không khí từ bên ngoài vào trong lòng đất cho cuộc sống sinh hoạt của mọi người trong thành phố dễ dàng, thoải mái nhất.

Những người xây dựng Derinkuyu đã thiết kế thành phố ngầm với các tính năng an toàn, cho thấy những căn nhà dưới lòng đất được xây dựng nhằm phục vụ những người tị nạn. Cửa ra vào được bố trí một tảng đá lớn hình tròn có thể lăn qua lăn lại với một lỗ nhỏ ở giữa. Một số người suy đoán rằng, lỗ nhỏ này giúp cho việc đóng và mở cửa dễ dàng hơn, hoặc là điểm bắn tên từ bên trong ra ngoài khi chiến đấu với kẻ địch hoặc nó cũng có thể là một lỗ để nhìn ra phía ngoài. Cánh cửa đá chỉ có thể đóng và mở từ bên trong, do đó các cư dân của thành phố ngầm Derinkuyu nắm quyền kiểm soát hoàn toàn. Mỗi tầng trong thành phố kết nối với tầng khác bởi một hành lang với một cánh cửa bằng đá tương tự.

Thành phố ngầm cũng có một hệ thống ngăn chứa nước an toàn. Tuy nhiên, các giếng trong thành phố không liên kết với nhau, cũng không phải tất cả chúng đều đi lên bề mặt. Điều này bảo vệ cư dân khỏi những kẻ xâm lược có thể đầu độc toàn bộ hệ thống nước từ bên ngoài. Một số nhà khảo cổ tin rằng một lối đi dài 8 km nối Derinkuyu với một thành phố ngầm tuyệt vời khác ở Kaymakli. Điều này cho thấy có sự hợp tác giữa các nền văn minh khác nhau của vùng Cappadocia.

Derinkuyu cũng giúp cư dân tránh được thời tiết quá nóng vào mùa hè và quá lạnh, tuyết rơi vào mùa đông. Nhiệt độ khá ổn định quanh năm ở khoảng 13 độ C, tạo môi trường mát mẻ cho động vật, cũng như duy trì nguồn cung cấp nước ngọt và giữ cho thực phẩm tươi. Thành phố ngầm có hơn 50 ống thông gió lớn giúp đưa không khí từ trên cao xuống, trong khi hàng nghìn ống dẫn nhỏ hơn phân phối đều không khí ra khắp nơi.

Giờ đây, Derinkuyu là một trong những địa điểm du lịch Thổ Nhĩ Kỳ sở hữu lịch sử lâu đời cùng những ngôi nhà cổ tuyệt đẹp nằm sâu dưới lòng đất. Nhiều người mơ ước đến thăm nơi đây. Du khách có thể đến thăm thành phố ngầm này, nhưng chỉ được phép quan sát một phần gồm giếng nước, hầm thông gió, hội trường, nhà bếp, khu vực sinh sống và khu vực giữ tù nhân. Những khu vực khác vì lý do bảo vệ di tích và an toàn cho du khách nên bị đóng cửa.

Thu Hoài / Pháp luật 4 Phương