Ấn Độ: Chùa hang Ajanta – Kiệt tác từ lòng đá

 Chùa hang Ajanta là vẻ đẹp hòa quyện khung cảnh thiên nhiên núi rừng, cùng với những tác phẩm điêu khắc vô cùng quý giá chỉ có ở Ấn Độ. Du khách đến đây sẽ được thỏa sức tham quan khám phá những giá trị to lớn ở đất nước này.

Mở VN Ngày Nay, xem nhiều ảnh hơn >

Những tác phẩm điêu khắc vô cùng quý giá.

Những tác phẩm điêu khắc quý giá

Nằm ẩn sâu trong khu rừng rậm hoang vu của cao nguyên Deccan ở Ấn Độ. Trong suốt một thời gian dài hang động này đã bị lãng quên hoàn toàn. Năm 1819 một nhóm người Anh đã tình cờ phát hiện ra hệ thống hang động Ajanta. Có thể nói quần thể hang động Ajanta là di tích quý giá đại diện cho thời kỳ hưng thịnh của Phật giáo tại Ấn Độ.

Tọa lạc ở lưng chừng núi, bên dưới hang động là dòng sông Waghora uốn khúc. Hang động Ajanta được bố trí theo dạng hình móng ngựa, khoét sâu vào bên trong vách núi đá thẳng đứng cao 76m. Di tích hang động Ajanta có tất cả 30 hang, bao gồm Thánh đường Phật giáo và các khu phụ cận. Các nhà khảo cổ đã đánh dấu các hang theo số thứ tự. Quần thể hang động Ajanta không được tạo dựng trong một thời kỳ liên tục nên các nhà nghiên cứu phân chia các hang động theo từng thời kỳ xây dựng. Cụm hang được tạo dựng vào giai đoạn đầu thế kỷ II trước Công nguyên gồm hang số 8,9,10,12,13,15 mang nhiều màu sắc của Phật giáo nguyên thủy.

Cụm hang sau được xây dựng vào thế kỷ V, mang màu sắc Phật giáo mới và một số hang vẫn đang dang dở chưa được hoàn tất. Mặc dù còn nhiều chỗ chưa hoàn thiện nhưng chùa hang vẫn là một trong những công trình lớn được tạo ra do bàn tay của con người. Một trong những điểm đặc biệt của quần thể hang động này chính là một số lượng khổng lồ những bức tượng điêu khắc về đạo Phật. Đây được coi là những tác phẩm hội họa đẹp nhất của nghệ thuật Phật giáo ở Ấn Độ.

Mở VN Ngày Nay, xem nhiều ảnh hơn >

Chùa hang Ajanta là vẻ đẹp hòa quyện khung cảnh thiên nhiên núi rừng.

Ngay từ những bước chân đầu tiên vào hang động, bạn sẽ không khỏi ngỡ ngàng trước điện thờ với những cột trụ vô cùng vững chắc và hàng dài những bức tượng Phật được điêu khắc tinh xảo, là tác phẩm hội họa đẹp nhất của nghệ thuật Phật giáo.

Hang số 12 được xây trong thời kỳ đầu, được gọi là Tăng viện – nơi sinh sống của những thầy tu ngày xưa. Họ dùng bệ đá làm giường ngủ, sinh hoạt và tu hành khổ hạnh trong không gian nhỏ hẹp.

Hang số 9 là nơi dành cho các nhà tu hành cầu nguyện, được gọi là Tháp viện. Thời kỳ này chưa có sự hiện diện của các tượng Phật. Vì vậy, Tháp Phật được xem là biểu tượng linh thiêng để tôn thờ và cầu nguyện, trở thành nơi tôn thờ Thánh tích của Đức Phật.

Hàng dài tượng Phật hiện diện khắp nơi ở cụm hang sau. Trong đó, có một tượng Phật ngồi khổng lồ, khắc họa hình ảnh Đức Phật giác ngộ dưới gốc cây bồ đề, xung quanh là sự cám dỗ của ma quỷ. Trước khi Đức Phật giác ngộ, quá trình tu luyện gian khổ của Ngài đã được khắc họa rõ nét qua hàng loạt tác phẩm dưới bàn tay điêu khắc tinh xảo của nghệ nhân.

Vẻ đẹp hài hòa, thanh thoát

Những bức tượng Phật vô cùng sống động, đạt đến vẻ đẹp đỉnh cao nhờ các họa sĩ và nhà điêu khắc đã thấm nhuần giáo lý Phật pháp. Họ đã cống hiến rất lớn tạo nên giá trị cao quý cho quần thể hang động Ajanta.

Có những bức bích họa vô cùng độc đáo với nguyên liệu chính là đá cuội và các loại rau quả được vẽ trên tường trong hang động. Rau quả được nghiền nát ra để tạo thành một chất keo, sau đó nghiền tiếp cùng những viên sỏi đầy màu sắc để tạo thành sơn cho những bức vẽ. Ước đoán những bức bích họa này có từ thế kỷ VI – VII.

Ở hang động số 10, những hình vẽ Phật trên các bức tường dù đã qua nhiều thế kỷ nhưng vẫn không hề bị phai màu. Đây là minh chứng rõ nét thể hiện nghệ thuật hội họa của người Ấn Độ cổ đại đã đạt đến chất lượng hoàn hảo về màu sắc và bố cục. Các tác phẩm này đã qua cuộc thử nghiệm thành công của thời gian.

Tất cả các ngôi chùa hang Ajanta đều được tạo tác bằng cách đục khoét sâu vào lòng đá. Mặt ngoài, mỗi ngôi chùa thường có khoảng 20 cột đá đục đẽo liền từ núi đá nguyên thủy, rồi chạm khắc, trang trí công phu. Bước qua hàng hiên là tới đại sảnh, hai bên có hai dãy trai phòng, nơi cư ngụ của các nhà sư. Người ta đục đá tạo tác bàn thờ lớn từ giữa hang chùa đến đáy hang chùa. Chính bởi phải cắt đục lòng núi để tạo thành chùa nên mới gọi là chùa hang. Có những ngôi chùa rất lớn như chùa hang 16, gian hành lễ rộng đến 400m2 được đục khoét một cách vuông vức. Việc xây dựng các chùa hang này cũng có sự khác nhau rất lớn, có những chùa được xây dựng một cách đơn giản nhưng cũng có những chùa được xây dựng khá công phu và tinh xảo. Một vài chùa được tạo mái vòm nhưng cũng có chùa không có. Nhưng phần thiết yếu mà một ngôi chùa phải có đó là nơi thờ Phật. Trong giai đoạn Vakataka, những nơi thờ tự Phật ít được để tâm xây dựng bởi vì những nơi có mặt bằng rộng rãi thì thường được dùng làm nơi ăn ở và tụ tập tín đồ... Sau đó, các nơi thờ Phật mới được xây dựng nhiều hơn. Các nơi thờ Phật thường được xây dựng dựa lưng vào vách đá phía sau ở trung tâm của ngôi chùa và trên mỗi nơi thờ tự thường đặt một bức tượng Phật ngồi bằng đá.

Quần thể chùa hang Ajanta là một trong những di sản lớn nhất về đạo Phật còn lưu giữ được đến ngày nay, được UNESCO công nhận là di tích lịch sử lớn nhất thế giới vào năm 1983. Hàng năm có hàng trăm nghìn khách hành hương, gồm du khách trong nước và cả du khách quốc tế, đến với Ajanta để được chiêm ngưỡng công trình kiến trúc có một không hai trên thế giới này, một công trình vượt ra ngoài sức tưởng tượng của con người, với vẻ đẹp hài hòa, thanh thoát.

TheoNews6Vnay.vn