Khu lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh do người Thái Lan xây dựng

Chuyện về Khu lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh do người Thái Lan xây dựng

Công trình là biểu tượng minh chứng tình cảm của người dân nơi đây dành cho Chủ tịch Hồ Chí Minh, cũng như minh chứng cho tình hữu nghị Thái-Việt.

Trong cuộc đời hoạt động cách mạng của mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã có thời gian dừng chân tại Thái Lan, hòa mình với đời sống của kiều bào để tuyên truyền cách mạng. Gần một thế kỷ đã trôi qua, những địa điểm Người lưu lại trên đất Thái đã được bà con Việt kiều góp công, góp của xây dựng nên những khu lưu niệm nhằm tưởng nhớ đến công lao của Người.

Tuy nhiên, có một công trình khá đặc biệt - đặc biệt ở chỗ nó ra đời từ ý tưởng và sự đầu tư của chính quyền Thái Lan - đó là Khu lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh bản Đông, xã Pamakhab, tỉnh Phichit.

Khu lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh bản Đông được xây dựng trên khu đất với diện tích 6.400 m2 gồm một tòa nhà bảo tàng 2 tầng, một ngôi nhà sàn và các công trình phụ trợ.

Dấu ấn gắn kết tình hữu nghị Việt- Thái

Trong chuyến công tác tại Thái Lan mới đây, chúng tôi đã có dịp đến thăm Khu lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh tại bản Đông, xã Pamakhab, tỉnh Phichit. Khu lưu niệm này được khởi công xây dựng vào tháng 13/2013 trên diện tích 6.400m2, thuộc dự án xây dựng Làng hữu nghị Thái-Việt. Bản Đông là nơi lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc mùa Thu năm 1928 đã dừng chân trong một khoảng thời gian ngắn để tuyên truyền vận động cách mạng trước khi rời đi các tỉnh Đông Bắc Thái Lan.

Gần thế kỷ đã trôi qua, ký ức về Người vẫn được bà con Việt kiều và cả người dân Thái Lan lưu giữ và công trình lưu niệm là một biểu tượng minh chứng tình cảm của người dân nơi đây dành cho Chủ tịch Hồ Chí Minh, cũng như minh chứng cho tình hữu nghị, gắn bó Thái-Việt.

Ngôi nhà sàn nằm trong khuôn viên rợp bóng cây, được phục dựng đúng kích cỡ và kiểu dáng như ngôi nhà sàn Bác Hồ đã từng ở tại bản Đông, xã Pamakhab, tỉnh Phichit cách đây gần một thế kỷ.

Ông Somporn Lekuthaipanich, Chánh văn phòng Tổ chức quản lý xã Pamakhab, tỉnh Phichit - người quản lý chính tại Khu lưu niệm đưa chúng tôi vào khoảng sân với thảm cỏ xanh ngắt, dưới những tán cây lá xum xuê, phía trước Khu lưu niệm bản Đông Hồ Chí Minh. Ông Somporn cho biết, công trình đang trong giai đoạn hoàn thiện những hạng mục cuối cùng gồm tòa nhà chính là Bảo tàng Hồ Chí Minh bản Đông với thiết kế 2 tầng.

Tầng 1 hiện đang trưng bày những hiện vật mang đậm nét văn hóa truyền thống của Việt Nam như áo dài, nón lá… cũng như những hình ảnh quan khách Việt Nam và Thái Lan ghé thăm bảo tàng. Tầng 2 của tòa nhà hiện đang được sắp xếp để trưng bày những thông tin, hiện vật về quá trình hoạt động cách mạng tại Thái Lan nói chung và tại tỉnh Phichit nói riêng của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Cách tòa nhà bảo tàng chính của Khu lưu niệm không xa, trong vườn cây xanh mướt là ngôi nhà sàn bằng gỗ kiểu Thái với 7 bậc cầu thang và cửa sổ trước nhà mô phỏng lại đúng ngôi nhà mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ở tại bản Đông. Hiện trong chính giữa ngôi nhà sàn này đang đặt bàn thờ và bức tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh, phía bên phải là chiếc tủ gỗ đơn sơ trên có những chiếc đèn dầu đã nhuốm màu thời gian, chiếc chõng tre hay những chiếc giỏ mây đơn sơ đựng vật dụng, quần áo. Những hiện vật này đúng với những đồ dung mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã sử dụng khi dừng chân hoạt động cách mạng tại bản Đông.

Bàn thờ và tượng Bác Hồ được đặt trang trọng chính giữa trong ngôi nhà sàn.

“Để phục dựng lại ngôi nhà sàn này, chúng tôi đã mất rất nhiều thời gian nghiên cứu sách vở, tài liệu. Sau đó mang những hình ảnh này về hỏi những người già ở khu vực này xem có giống hình ảnh ngôi nhà khoảng 100 năm trước Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng ở hay không. Sau khi có hình mẫu rồi, chúng tôi tiến hành xây dựng nhà theo đúng kích cỡ và kiểu dáng ngôi nhà xưa. Như những cột nhà sàn này có tuổi thọ hơn 100 năm được chúng tôi mua từ 3 ngôi nhà sàn cũ gộp lại”, ông Somporn Lekuthaipanich cho biết.

Sau hơn 4 năm xây dựng và hoàn thiện, khu lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh bản Đông vẫn đang tiếp tục được chính quyền Thái Lan và tỉnh Phichit đầu tư phát triển. Trong quá trình xây dựng, tỉnh Phichit đã ký Biên bản ghi nhớ với Viện Bảo tàng tri thức quốc gia Thái Lan, trực thuộc Văn phòng chính phủ để phát triển nơi đây thành bảo tàng khám phá tri thức kiểu mẫu Thái Lan. Đó là bảo tàng vừa kết hợp du lịch vừa là nơi học tập, nghiên cứu lịch sử. Chính quyền tỉnh Phichit mong muốn khu lưu niệm không chỉ là nơi dành cho việc học tập, tìm hiểu về Chủ tịch Hồ Chí Minh mà còn phát triển nơi đây thành khu du lịch cộng đồng của xã Pamakhab.

Chiếc tủ gỗ đơn sơ, trên có những chiếc đèn dầu đã nhuốm màu thời gian và chiếc chõng tre, những chiếc giỏ mây đơn sơ đựng vật dụng, quần áo.

“Việc xây dựng làng hữu nghị Thái-Việt, đặc biệt là khu lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh bản Đông là dấu mốc chứng tỏ mối quan hệ Thái Lan-Việt Nam ngày càng phát triển tốt đẹp. Làng hữu nghị Thái-Việt sẽ là một dấu mốc được lưu lại trong tâm trí mỗi người dân tại tỉnh Phichit. Công trình này sẽ giúp nhiều người biết đến tỉnh Phichit hơn. Phichit không chỉ có những ngôi chùa đẹp mà còn là nơi lãnh tụ của Việt Nam là Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng có thời gian hoạt động cách mạng. Các em nhỏ đến đây tham quan, tìm hiểu sẽ thấy tự hào hơn về Chủ tịch Hồ Chí Minh. Điều quan trọng nhất, đây là Khu lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh duy nhất được xây dựng trên đất Thái Lan bởi người Thái và ngân sách của chính quyền Thái Lan. Đây là công trình quan trọng và rất đáng tự hào mà người Thái dành cho các bạn Việt Nam”, ông Virasak Vichitsengsri, Tỉnh trưởng tỉnh Phichit, cho biết.

Dù chưa chính thức khai trương nhưng đã có rất đông du khách biết và đến tham quan, tìm hiểu về Khu lưu niệm.

Lòng kính trọng với Chủ tịch Hồ Chí Minh là động lực lớn để vượt qua những khó khăn

Cho đến nay, Khu lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh bản Đông đã gần hoàn thiện và sắp chính thức khai trương đón khách tham quan. Tuy nhiên, ít người biết rằng, ý tưởng xây dựng công trình này đã vấp phải vô vàn khó khăn, thậm chí là hiểu lầm từ nhiều phía.

Trong câu chuyện với chúng tôi, ông Somporn Lekuthaipanich, Chánh văn phòng Tổ chức quản lí xã Pamakhab bồi hồi nhớ lại những ngày đầu tiên với vô vàn khó khăn để xin chính quyền thông qua Dự án xây dựng Khu lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh bản Đông.

Lòng kính trọng và những câu chuyện được nghe về quãng thời gian hoạt động cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Thái Lan dường như là một cái “duyên”, là động lực để ông Somporn Lekuthaipanich gắn bó với dự án Khu lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh bản Đông ngay từ thủa ban đầu.

“Có một điều mà tôi không thể nào quên đó là khi vào thắp hương Chủ tịch Hồ Chí Minh, tôi đã khấn xin rằng: “Con là cán bộ làm việc tại bản Đông, xã Pamakhab, tỉnh Phichit - nơi Người đã từng dừng chân hoạt động cách mạng. Con muốn giới thiệu những điều này cho mọi người cùng biết. Và nếu có thể cũng muốn xây dựng một khu lưu niệm về Người”. Tỉnh Phichit cũng thật may mắn khi Bác Hồ đã dừng chân ở đây và góp phần xây dựng nên những câu chuyện lịch sử của tỉnh. Cho đến nay, chúng tôi đã nhận được sự hợp tác, giúp đỡ từ rất nhiều phía, kể cả những người tôi chưa quen biết. Người dân Phichit cũng ủng hộ hơn 400.000 bath, hơn cả mong đợi. Tôi thầm nghĩ Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đưa họ đến giúp đỡ, động viên chúng tôi”.

Ông Somporn Lekuthaipanich (áo xanh) - người đã dành nhiều thời gian và tâm huyết để xây dựng Khu lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh bản Đông.

Khi vấn đề tư tưởng được giải quyết, việc thu thập thông tin là một trở ngại lớn tiếp theo. Do quãng thời gian Chủ tịch Hồ Chí Minh lưu lại Phichit không dài và phải hoạt động bí mật nên có rất ít tư liệu được ghi lại. Ngoài việc tìm kiếm thông tin qua các tài liệu lịch sử tại Cục lưu trữ quốc gia, ông Somporn và các cộng sự phải bỏ công sức đi gặp và tìm hiểu thông tin từ những người cao tuổi trong cộng đồng người Việt tại Thái Lan, người dân địa phương cũng như hợp tác với Bảo tàng Hồ Chí Minh của Việt Nam.

“Tại cuộc họp năm 2012, đại diện phía Bảo tàng Hồ Chí Minh khẳng định thông tin Phichit là nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh đã lưu trú trong quá trình hoạt động cách mạng tại Thái Lan là đáng tin cậy. Sau đó, vào năm 2013, chúng tôi đã đến Bảo tàng Hồ Chí Minh tìm hiểu và gặp được tài liệu trưng bày về khoảng thời gian Chủ tịch Hồ Chí Minh sống tại Thái Lan và có ảnh lưu lại là vào năm 1928-1929, trong đó có câu đề cập đến tỉnh Phichit và Udon, tiếp đó là Nakhorn Phanom. Nguyên Giám đốc Bảo tàng Hồ Chí Minh, Tiến sĩ Chu Đức Tính đã tặng lại chúng tôi tài liệu nghiên cứu của mình có đề cập đến việc Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói đến bản Đông Phichit, là tại xã Pamakhab hiện nay”, ông Somporn cho biết.

Sau 5 năm thực hiện dự án, khu đất với diện tích 6.400 m2 đến nay đã được đầu tư khang trang với tổng nguồn kinh phí gần 16 triệu bath, các công trình phụ trợ đã tương đối hoàn thiện. Với ông Somporn, niềm vui và cũng là nguồn động viên lớn nhất chính là có rất nhiều người Thái biết và đến thăm quan, tìm hiểu về Khu lưu niệm dù chưa chính thức khai trương.

“Đây sẽ là nơi kể về những câu chuyện, các hoạt động của Chủ tịch Hồ Chí Minh tại bản Đông, tại sao Bác Hồ lại chọn bản Đông, bản Đông có những gì hay... tiếp theo là tạo sự gắn kết, là nơi học tập nghiên cứu lịch sử để người dân cảm nhận được rằng Khu lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh bản Đông là một phần của cộng đồng. Đây là địa điểm rất đáng tự hào, là biểu tượng của sự gắn kết tình hữu nghị Thái - Việt. Sau khi tìm hiểu những thông tin về Chủ tịch Hồ Chí Minh, tôi càng thêm yêu, kính trọng Người bởi lối sống giản dị, tình yêu đất nước, không nghĩ đến lợi ích cá nhân.”, ông Somporn tự hào nói.

Khu lưu niệm sẽ là nơi lưu giữ tình cảm của người Thái với Bác Hồ

Dù chỉ dừng chân tại bản Đông, xã Pamakhab, tỉnh Phichit trong khoảng thời gian ngắn, nhưng với người dân Thái Lan, ký ức về Chủ tịch Hồ Chí Minh vẫn luôn là hình ảnh đẹp. “Chủ tịch Hồ Chí Minh không chỉ là người có vị trí quan trọng đối với mỗi người dân Việt Nam mà còn là người có vai trò quan trọng trên thế giới. Việc xây dựng khu lưu niệm về Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng như lịch sử của tỉnh Phichit của chính quyền Thái Lan là điều đáng hoan nghênh. Nó giống như một hình tượng để mọi người học tập, noi theo. Mặc dù Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đi xa, nhưng Người vẫn ở trong trái tim mọi người”, đây là tâm sự của ông Virasak Vichitsengsri, Tỉnh trưởng tỉnh Phichit khi dẫn chúng tôi thăm quan Khu lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh bản Đông.

Ông Virasak Vichitsengsri, Tỉnh trưởng tỉnh Phichit: "Đây là công trình quan trọng và rất đáng tự hào mà người Thái dành cho các bạn Việt Nam"

Là người Thái bản địa, ông Chaloem Phephuong, Chủ tịch Hội quản lý xã Pamakhab, không dấu nổi niềm tự hào, vinh dự khi Bác Hồ chọn nơi đây là địa điểm hoạt động Cách mạng đầu tiên trên đất Thái. “Cách đây 40 năm, khi còn nhỏ tôi đã theo bố tôi đến khu vực này và biết khá rõ nơi đây. Bố tôi kể cho tôi nghe rằng, nơi đây trước kia là ngôi làng của người Việt Nam ở… Cách làm ăn, kiếm sống của người Việt Nam ở đây cũng khá giống người bản địa nơi này. Hồi bé tôi có nghe mọi người nói rằng, Chủ tịch Hồ Chí Minh sống ở đây nhưng không có bằng chứng bởi người Việt không tiết lộ gì cả…Chúng tôi thấy tự hào và vinh dự vì Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chọn xã Pamakhab là nơi ở trong quá trình hoạt động cách mạng giải phóng dân tộc. Chúng tôi muốn xây dựng nơi này thành địa điểm du lịch, tìm hiểu của mọi người về vị anh hùng của dân tộc Việt Nam. Chúng tôi cũng mong muốn mở rộng khu vực này cho xứng tầm với vai trò của Chủ tịch Hồ Chí Minh”.

Những kỷ niệm về Chủ tịch Hồ Chí Minh còn được lưu truyền tới thế hệ thứ 2, thứ 3 người Thái gốc Việt. Cô Surimol Mongkol Xahan, 30 tuổi, là thế hệ thứ 3 sinh ra và lớn lên tại bản Đông, xã Pamakhab, tỉnh Phichit. Hiện Surimol là cán bộ phụ trách văn hóa xã. Ngay từ khi còn nhỏ, Surimol Mongkol Xahan thường được ông nội là người Việt kể cho nghe những câu chuyện về quê hương, về Chủ tịch Hồ Chí Minh. Chính tình yêu, sự gắn bó ấy đã thôi thúc Surimol khi lớn lên mong muốn đóng góp một phần công sức hướng về Tổ quốc. Công việc hiện tại được phụ trách tại Khu lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh bản Đông phần nào thỏa mãn niềm mong ước ấy.

“Tôi không nói được tiếng Việt nên bản thân phải tự học hỏi rất nhiều để biết được tổ tiên, nguồn cội của mình. Tôi cảm thấy rất tự hào khi nơi đây Bác Hồ đã dừng chân hoạt động Cách mạng. Bác Hồ là nhà lãnh đạo, là tấm gương để mọi người nơi đây học tập và noi theo”.

Cũng giống như cháu gái mình là Surimol Mongkol Xahan, cô Pornphen Phephuong, 50 tuổi rất phấn khởi khi Khu lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh bản Đông tại xã Pamakhab, tỉnh Phichit đã được triển khai xây dựng và cũng không lâu nữa nơi đây chính thức được khánh thành. Khu lưu niệm này là nơi giúp cô cũng như nhiều kiều bào khác tại Thái Lan bày tỏ lòng thành kính với vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam, Hồ Chí Minh, đồng thời là nơi nhắc nhở những người con mang dòng máu Việt không quên nguồn cội của mình.

Thế hệ người Thái gốc Việt thứ 2, thứ 3 như cô Pornphen Phephuong và Surimol Mongkol Xahan luôn tự hào với gốc gác Việt Nam - nơi đã sinh ra Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại.

Mặc dù chưa chính thức mở cửa nhưng nơi đây vẫn là địa điểm dừng chân thăm quan và học tập của cả người Thái và khách du lịch. Theo thống kê, năm 2017 có khoảng 1.000 khách đến thăm khu lưu niệm. Ngoài ra, có khoảng 100.000 người tìm kiếm thông tin về Khu lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh bản Đông thông qua Google map.

Chắc chắn khi mở cửa chính thức, Khu lưu niệm sẽ là địa điểm thăm quan, tìm hiểu về Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng như tình hữu nghị Việt - Thái của đông đảo người Việt Nam và Thái Lan, góp phần thắt chặt mối tình hữu nghị giữa hai nước./.

Nhóm PV và Cơ quan thường trú VOV tại Thái Lan(thực hiện)