Tết Ông Táo
Ngày xửa, ngày xưa, ở một gia đình nọ, chồng là Trọng Cao, vợ là Thị Nhi, hai người ăn ở với nhau đã lâu mà không con, nên họ sinh ra buồn phiền, hay cãi cọ nhau. Một hôm, Trọng Cao giận quá, đánh vợ. Thị Nhi bỏ nhà ra đi sau đó gặp và bằng lòng làm vợ một người tên là Phạm Lang. Khi Trọng Cao hết giận vợ, nghĩ lại mình cũng có lỗi nên đi tìm vợ. Đi mãi, đi mãi, tiền bạc đem theo đều tiêu hết nên Trọng Cao đành phải đi ăn xin. Khi Trọng Cao đến ăn xin nhà Thị Nhi, thì hai bên nhận ra nhau. Thị Nhi rước Trọng Cao vào nhà. Hai người mừng mừng tủi tủi kể lại những chuyện đã qua. Thị Nhi tỏ lòng ân hận vì đã trót lấy Phạm Lang làm chồng. Đang lúc đó thì Phạm Lang trở về nhà. Sợ chồng bắt gặp Trọng Cao nơi đây thì khó giải thích, nên Thị Nhi bảo Trọng Cao ẩn trong đống rơm ngoài vườn. Phạm Lang về nhà liền ra đốt đống rơm để lấy tro bón ruộng. Trọng Cao không dám chui ra nên bị chết thiêu. Thị Nhi trong nhà chạy ra thấy Trọng Cao đã chết bởi sự sắp đặt của mình nên nhào vào đống rơm đang cháy để chết theo. Phạm Lang gặp tình cảnh quá bất ngờ, thấy vợ chết không biết tính sao, cũng liền nhảy vào đống rơm đang cháy để chết theo vợ. Ở trên trời, Ngọc Hoàng nhìn thấy hết cảnh đó. Cảm động trước mối tình của cả ba người, và cũng cảm thương cái chết trong lửa nóng của họ, Ngọc Hoàng hóa phép họ thành “ba đầu rau” hay "chiếc kiềng 3 chân" ở nơi nhà bếp và phong chức Táo Quân để họ được ở bên nhau mãi mãi. Họ có nhiệm vụ trông coi và giữ lửa cho mọi gia đình, coi sóc mọi việc lành dữ, phẩm hạnh của con người. Táo Quân, (còn gọi là Táo Công), là vị thần bảo vệ cho cuộc sống gia đình, thường được thờ ở nơi nhà bếp, được gọi là Vua Bếp là vì lẽ đó. Táo Quân trong tín ngưỡng dân gian Việt Nam có nguồn gốc từ ba vị thần Thổ Công, Thổ Địa, Thổ Kỳ của Lão giáo Trung Quốc nhưng được Việt hóa thành huyền tích "2 ông 1 bà" - vị thần Đất, vị thần Nhà, vị thần Bếp núc. Tuy vậy, người dân vẫn quen gọi chung là Táo Quân hoặc Ông Táo do kết quả của thuyết tam vị nhất thể (thuyết Ba ngôi) khá phổ biến trong các tín ngưỡng, tôn giáo. Bếp là bản nguyên của nhà khi người nguyên thủy có lửa và đều dựa trên nền móng là đất. Từ xa xưa, ngưỡng mộ lòng chung thủy của Ông Táo, các gia đình đều thờ cúng Ông Táo với hi vọng Táo Quân sẽ giúp giữ “bếp lửa” luôn nồng ấm, hạnh phúc. Theo tục lệ cổ truyền, hàng năm, cứ đến ngày 23 tháng chạp âm lịch, Táo Quân lại cưỡi cá chép bay về trời để trình báo mọi việc xảy ra trong gia đình với Ngọc Hoàng. Cho đến đêm giao thừa Táo Quân mới trở lại trần gian để tiếp tục công việc coi sóc bếp lửa của mình. Tuần lễ đó, và cả tháng chạp thường gọi là tháng “củ mật” (bởi tháng ấy ngày đó có nhiều trộm đạo, mọi người, nhất là các tuần đinh, phải củ soát cẩn mật). Bố tôi còn kể rõ rằng, Táo Quân quanh năm chỉ ở trong bếp, biết hết mọi chuyện trong nhà, cho nên để Vua Bếp "phù trợ" cho mình được nhiều điều may mắn trong năm mới, người ta thường làm lễ tiễn đưa ông Táo về chầu Trời rất trọng thể. Lễ vật cúng Táo công gồm có: mũ ông Công ba cỗ hay ba chiếc (hai mũ đàn ông và một mũ đàn bà). Kèm theo mỗi chiếc mũ là một chiếc áo và một đôi hia bằng giấy. Mũ dành cho các Táo ông thì có hai cánh chuồn, mũ Táo bà thì không có cánh chuồn. Những mũ này được trang sức với các gương nhỏ hình tròn lóng lánh và những dây kim tuyết màu sắc sặc sỡ. Màu sắc của mũ, áo hay hia ông Công thay đổi hàng năm theo ngũ hành. Hồi đó tôi đâu có biết ngũ hành là gì. Đến trò chơi “kim, mộc, thủy, hỏa, thổ” mà chúng tôi hay chơi với nhau cũng chỉ đọc do quen miệng chứ đâu hiểu hết ý nghĩa của nó. Ngày ấy, tôi háo hức nghe chuyện một phần là do nó ly kỳ, hấp dẫn, phần khác quan trọng hơn là sắp Tết. Tôi đâu có biết “Tết đến sau lưng con trẻ thì mừng, bố mẹ thì lo”. Ôi, cái thời nghèo đói, câu nói đó trở thành cửa miệng của người lớn. Bao nhiêu thứ phải lo. Quanh năm tất bật, cuối cùng ba ngày Tết vẫn không lo đủ. Mãi về sau này, lớn lên tôi mới hiểu rõ hơn về câu nói đó và càng thương cha mẹ hơn, hiểu rõ hơn về Táo quân và Tết ông Táo. Do quan niệm mỗi nơi, cộng thêm sự phong phú về nếp sống văn hóa ở mỗi vùng miền mà nghi thức cúng Ông Táo cũng có phần khác nhau. Từ Nghệ An trở ra Bắc, người ta thường mua cá chép sống về cúng rồi thả xuống sông, hồ hoặc thả vào giếng, nuôi cá cho đến lớn để cá trông coi gia đình luôn thịnh vượng, con cháu được đỗ đạt, làm ăn được hanh thông. Có gia đình quan niệm nên phóng sinh để cá hóa thành rồng đưa ông Táo lên trời. Riêng vùng Nam Trung Bộ trở vào thì tục lệ này có phần khác. Theo quan niệm của họ, để tỏ lòng biết ơn các Táo, họ có thể dâng hoa quả, kẹo, bánh mứt... miễn là đồ ngọt, là cây nhà lá vườn chứ không cần cầu kì, chỉ cần lòng thành. Đặc biệt, ở các tỉnh nam Trung bộ thường có bánh cốm làm bằng bột nếp rang nở, ở miền Nam là món bánh mè hay còn gọi là “thèo lèo”. Nhắc tới thèo lèo tôi lại nhớ em đến vô cùng. Lần đầu tiên nghe đến cái tên “thèo lèo” đó tôi đâu có hình dung ra nó là cái gì. Mãi đến khi em gửi thèo lèo ra cho tôi thì tôi mới biết đó là những thanh kẹo lạc, kẹo vừng ngoài bắc. Tết ông Táo đến rồi. Giờ này chắc em cũng đang đi chợ sắm Tết. Năm nay, em có làm nhiều kẹo thèo lèo không? Phương nam không có mùa đông, em bảo chỉ hình dung cái rét ngoài bắc qua sách báo và vô tuyến. Ôi, ước gì giờ này có em ở đây mà “thưởng thức” cái rét cuối cùng của mùa đông phương bắc, mà cùng tôi đi sắm chợ Tết! Tết ông Táo của tôi và em dứt khoát có thêm món kẹo thèo lèo, có hơi ấm phương nam để ngọn lửa tình yêu chung thủy từ Táo quân sưởi ấm chúng tôi, cho chúng tôi mãi mãi bình yên và hạnh phúc.
(THEO INTERNET )
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét